O Muzeum
Pana Tadeusza

W muzeum prezentowane są trzy wystawy stałe. Pierwsza z nich „Rękopis Pana Tadeusza”, opowiada o powstaniu i recepcji książki niezwykłej – być może ostatniej, której fragmenty na pamięć znają niemal wszyscy Polacy. Jedyny istniejący rękopis Mickiewiczowskiego arcydzieła w otoczeniu kilkuset autentycznych manuskryptów, starodruków, grafik, obrazów, rzeźb i przedmiotów codziennego użytku, zilustrowanych i skomentowanych przez kilkadziesiąt aplikacji i prezentacji multimedialnych – to zaproszenie do rozmowy o polskiej kulturze i historii walki o niepodległą ojczyznę.

Druga część wystawy stałej, „Misja: Polska”, to wystawa o romantycznej idei wolności przeniesionej w realia II wojny światowej i czasów powojennych. Na przykładzie życiorysów Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego prezentuje losy pokolenia, które dorastało w wolnej po 123 latach zaborów ojczyźnie, ale w 1939 roku stanęło przed koniecznością walki o niepodległość, a następnie o suwerenną obecność Polski w nowoczesnej Europie. Obaj świadkowie historii przekazali Ossolineum bezcenne zbiory dokumentujące ich losy, wydarzenia, w których uczestniczyli, a także kolekcje dzieł sztuki i archiwa.

9 października 2021 w Muzeum Pana Tadeusza została otwarta trzecia ekspozycja stała – „Pan Tadeusz Różewicz”.

Wystawa o Tadeuszu Różewiczu stanowi pomost między częścią literacką a historyczną Muzeum Pana Tadeusza, czyli treścią i kontekstami Mickiewiczowskiej epopei oraz ekspozycją „Misja: Polska”. Opowiada o bohaterze XX wieku, przedstawicielu pokolenia Kolumbów, który tak jak Jan Nowak-Jeziorański i Władysław Bartoszewski walczył z bronią w ręku w II wojnie światowej, ale po jej zakończeniu stronił od polityki. Chciał stać się głosem anonimowego człowieka, będąc jednocześnie wnikliwym obserwatorem i komentatorem rzeczywistości oraz wybitnym poetą. Można na niej zobaczyć wybór materiałów pochodzących z obszernego archiwum przekazanego Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, obejmującego nie tylko bezcenne rękopisy, ale także dokumenty i przedmioty codziennego użytku oraz imponujący księgozbiór. Zbiory Ossolineum uzupełniają wypożyczenia z innych instytucji (malarstwo) i od osób prywatnych (osobiste pamiątki, fotografie).